روش مطالعه PQ4R چیست؟

یکی از شیوه های موفق مطالعه و یادگیری بهتر، شیوه PQ4R یا پس ختام است که این شیوه برای افزایش توانایی برای مطالعه و در ذهن ماندن مطالب ارائه شده است.

روش مطالعه PQ4R یا پس ختام چیست؟

شیوه مطالعه پس ختام یکی از انواع شیوه های مطالعه ای است که برای بهبود یادگیری استفاده می‌شود. PQ4R مخفف (preview، question و چهار کلمه با R شامل read، reflect، recite و review است ) به معنی نگاه کلی، سوال، خواندن، بازتاب، از حفظ خواندن و مرور است و در زبان فارسی هم، نام پس ختام را از به هم چسباندن ابتدای حروف مراحل این شیوه مطالعه به دست آورده‌اند. 

مراحل پس ختام یا PQ4R 

- پیش خوانی یا نگاه کلی

- سوال پرسیدن

- خواندن

- تفکر

- از حفظ کردن

- مرور کردن

مرحله ی نگاه کلی یا پیش خوانی 

نگاه کردن کلی به صفحاتی که می خواهید مطالب آن را در ذهن تان بسپارید، تیترهای درس و هر بخش جداگانه را در فصل های گوناگون بخوانید. پاراگراف اول و پاراگراف آخر هر بخش را بخوانید. تصویرهای هر بخش را نگاه کنید و توضیحات زیر عکس را ببینید و چند دقیقه به جدول ها، چارت ها، نمودارها و نقشه ها نگاه کنید این کار  باعث می شود شما دید کلی در مورد مطلب ها داشته باشید.

مرحله ی سوال کردن 

پس از گذراندن مرحله پیش خوانی ،مرحله دوم سوال کردن است. در این مرحله یک سری سوال از کتاب مطرح کنید و البته توجه کنید که قرار نیست فعلا آن‌ها را پاسخ بدهید.

برای طرح کردن سوال، فصل‌های گوناگون کتاب را ببینید و موضوعات مهم آن را به شکل سوالی طرح کنید. به عنوان مثال به عنوان یک راه حل سریع می‌توانید سرفصل‌ها را خوانده یا به سراغ سرتیترهای ریزتر رفته و آنها را به صورت سوال بپرسید.

چنانچه برای مطرح کردن سوالات به دنبال فرمول هستید، از این کلمات برای ساختن سوال کمک بگیرید:

- چگونه؟

- چه کسی؟

- چرا؟

- چه چیزی؟

مرحله ی خواندن 

متن کتاب را بخوانید. چنانچه هر ایده ای داشتید که مهم بود، آن را روی کاغذ نت برداری کنید. چنانچه کتاب متعلق به خودتان است، نت هایی را درون کتاب بنویسید. قسمت های مهم را علامت بزنید ولی چنانچه نمی خواهید درون کتاب چیزی بنویسید، از برگه های کوچک برای نت برداری استفاده کنید و آن را به صفحات کتاب بچسبانید.

مرحله ی تفکر

در مرحله تفکر، با فکر کردن به چیزهایی که یاد گرفتید، به آن ها مفهوم می دهیم. همینطور با معنا بخشی به متن های خوانده شده، به ثابت شدن حافظه کمک می کنیم. مثلا میان دانسته های قبلی و اطلاعات جدید ارتباط برقرار می کنیم. آن ها را وارد یک دسته بندی کلی تر می کنیم؛ یا با برقراری ارتباط بهتر میان بخش های گوناگونِ اطلاعات جدید، با گسترش معنایی یادگیری خود را افزایش می دهیم.

مرحله از حفظ گفتن

در این مرحله باید مفاهیم، نکات کلیدی و به طور کلی هرچه را که تشخیص داده ایم، حفظ باشیم و آن ها را در حافظه ی خود بازیابی کنیم. با این کار می فهمیم، در کدام بخش ها ضعیف هستیم و باید مجددا آن ها را مطالعه کنیم.

مرحله مرور

نکته های اصلی کتاب آموزشی را بررسی کنید . آیا به تمام سوالاتتان جواب داده شده است ؟ چه اطلاعاتی وجود دارد که در مورد آن ها اطمینان ندارید؟ آیا به نظرتان همه نکته های مهم و اصلی را فهمیده اید؟

از روش PQ4R برای خواندن مقاله ها ، کتاب ها و داستان های کوتاه استفاده کنید تا قدرت درک مطلب و حفظ کردن تان بالا برود.

در آخر هم الگوی یادآوری را فراموش نکنید

الگوی یادآوری را انجام دهید تا مطالب وارد حافظه بلند مدت تان گردد. بهترین زمان بندی مرور عبارتند از:

- زمانی که سرکلاس درس، مطلب را یاد گرفتید.

- فردای روز یاد گیری

- سه روز بعد

- یک هفته بعد

- 15 روز بعد

- یادآوری

در یک دفترچه زمان بندی های مرور را تعیین کنید.

موفق باشید...